10/23/2022

MISIR ÇARŞISININ DERVİŞLERİ


 

İstanbul'un en meşhur mekanlarından biri Eminönü'ndeki Mısır Çarşısı.1660-1664 yılları arasında tamamlanan çarşı  18.yy'da bugünkü ismini alır. Mısır'dan getirilen baharat ve diğer ürünlerin satılıyor oluşu bu ismi yaygınlaştırmış  yerli halk ve yabancılar arasında. Osmanlı klasik usülde yapılmış olan bir arastadır Mısır Çaşısı. (arasta: çarşılarda aynı ürünü satan dükkanların bulunduğu bölüme verilen ad) 6 kapısı olan çarşının Balık Pazarı Kapısı üzerinde arz-ı endam ediyor çifte vâv'lar. 1940 yılında çıkan yangında tahrip olan ve 78 yıl boyunca varlığı unutulan çifte vav'lar  2018'de yapılan restorasyon çalışmaları ile yeniden gün yüzüne çıkmış.


Vâv و harfi  Allah'ın  Vahdaniyet sıfatını ( Bir, Tek) temsil ettiği gerekçesiyle Türk Hat Sanatı'nda sıklıkla kullanılmakta.  Ayrıca şeklen anne karnındaki çocuk , secde halindeki insan diye kulluğun sembolize edilmesi yaygın kullanım sebeplerinden. Hattatların  çifte vâv'a önem vermesinin bir  diğer sebebi de Ebcet hesabı  ( sayı sembolizmi) .  Bu hesaba göre vav 6 rakamına,  yan yana iki vav 66'ya denk ve bu sayının ebcette Allah ismine karşılık geldiği söylenmekte .


 Mısır Çarşısı'nda karşılıklı duran vâv'larda kullanılan yazı Müsennâ  yazı diye adlandırılıyor.  Çift ve karşılıklı yazılmış yazı, aynalı yazı anlamına geliyor Müsennâ yazı. Mısır Çarşısı'ndaki çifte vâv'ların baş başa vermiş , birbirine destek olan iki dervişi sembolize ettiği de söylenilenler arasında zira  vâv'ın aslı Fenike alfabesine dayanıyor ve bu dilde çivi, gemi direği, kama anlamlarına geliyormuş. Çarşılarda bolluk, bereket olsun diye sıklıkla kullanılmış.


Baş başa vermiş olan dervişlerin arasında asılı duran halkada Maşallah yazarken alt kısımda Kûfi hat ile yazılmış  bir dua var.( La ilahe illallahul melikül hakkul mübîn ,Muhammedün rasûlüllahü sâdıkul va'dil emîn  - Mülk sahibi Melik, hak ve varlığı, birliği apaçık Mübin olan Allah'tan   başka hiç bir ilah yoktur,Vadinde sadık ve emîn olan Muhammed(s.a.v) O'nun  rasûlüdür.) Kûfi yazı  harflerin düz ve köşeli biçimde yazıldığı eski bir yazı biçimi.




23 yorum:

  1. Mısır çarşısını sıkça duyuyorum ama hakkında pek bilgim olmadığını fark ettim yazınızı okurken. Değerli bilgileri bizimle paylaştığınız için teşekkürler. Gidip görmeyi de çok istiyorum, umarım imkanım olur :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bende farksız sayılmam aslında:) Bu seferki gidişimde pek bi manalı bakınca bana vâv'lar es geçemedim . Umarım olur gezme imkanınız, keyifli bir mekan zira:)

      Sil
  2. Hiç gitme fırsatım olmadı. Bilgilendirici bir yazı olmuş. Teşekkürler. :)

    YanıtlaSil
  3. alla alla yaaa mısır çarşısına çeşitli malzemeler almaya çok gittim de ben de tabisi hiç bilmiyordum tenk yuuu bu bilgiler için, bu bilgilerle hava atılabilir saol :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. atılır mı ki :) ya işte görüp ediyoruz da çoğu şey, ne amaç ve maksat taşıyor kısmına pek düşmüyoruz.

      Sil
  4. Gitmiş ama bu bilgiye sahip değildim sağol.

    YanıtlaSil
  5. Birçok camide de görüyorum ve eğer kalabalık içine yapılmamışsa gerçekten çok güzel görünüyor Vav harfi. Bu arada en son Mısır Çarşısına gittiğimde ülkemde kendimi yabancı gibi hissetmiştim. Hatta esnafa içten içe beddua seviyesine varacak şeyler söylemiştim:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sur içinde turist popülasyonunun yoğun olduğu yerlerde pek istenmiyoruz hissini veriyorlar sağ olsunlar. Verilen hisse bir karşılık olacak illaki:) İstanbullu pek çok yerde yabancı hissetmeye başladı kendini ne yazık ki :( içinde yaşayanı bunu hissettigine göre gerisini düşünün artık.

      Sil
  6. Her ne kadar istanbul'a yakın olsam da buralara gitme gibi hiç fırsatım olmadı. :)

    YanıtlaSil
  7. Seneler geçirdim buralarda. Hangisini biliyordun diye sorsanız hiçbiri derim, utanarak... Bilmemek ayıp değil elbette ancak bilebilmeli insan, sürekli gittiği ve gördüğü yerlerin inceliklerinden haberdar olmalı. Bilgi yük değil, güzelliktir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim , ne güzel bağladınız öyle..

      Sil
  8. İstanbul'a gittiğimizde zaman zaman uğrarz. Çok kalabalık olmamak şartıyla kapalı çarşıları gezmeyi severim. Vav harfini bu tip yerlerde, camilerde sıklıkla görüyor fakat bu kadar derinlemesine bilmiyordum. Hem şeklen hem de manen ne güzel anlamları varmış. Çok teşekkür ederiz, emeğine sağlık sevgili Vakt-i Dem :))

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir kısmını biliyordum ben, peşine düşünce bu sefer fazlası olduğunu öğrendim:) teşekkür ederim.

      Sil
  9. Selaam! Blogger'da yeniyim. Sizi de takibe aldım. Blogumu incelemeye davet ediyorum. Instagram'da aktif olarak paylaşımlar yapıyorum, şimdi bu paylaşımlarımı bloggera da aktardım. Teşekkürler, görüşmek üzere 👋

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkürler :) hayırlı ve devamlı olsun blogunuz.

      Sil