Gıda güvenirliliğinin ve temininin ne denli elzem olduğunun daha da iyi anlaşıldığı pandemi sürecinde, UNEP 2021 Gıda atığı üzerine hazırladığı raporu yeni yayınladı.
"Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), küresel çevre gündemini belirleyen, Birleşmiş Milletler sistemi içinde sürdürülebilir kalkınmanın çevresel boyutunun tutarlı bir şekilde uygulanmasını destekleyen ve küresel çevre için yetkili bir savunucu olarak hizmet veren, önde gelen küresel çevre otoritesidir." diye tanımlıyor kendisini .
Twitter'da haber başlıklarını görünce haberdar oldum ben de. Yabancı Basın kaynaklarının haberleri düşmüştü sayfalara. İlgilenenler UNEP'in sayfasından raporun tamamını indirip, okuyabilirler.
Gıda Atık Endeksi 3 sektörü değerlendirmeye almış ; perakende gıda, ev haneleri ,yemek servisleri. Genel olarak perakende gıda ve yemek servislerinde en çok israfın olduğu düşünülürken , hanelerde ki israfın diğer iki sektörün önünde olduğu değerlendirilmiş.
Rapor, gıda atıklarının her yıl haneler, perakende kuruluşları ve yemek hizmeti endüstrisi toplamında 931 milyon ton olduğunu, bu atığın yaklaşık 570 milyon tonu hane halkı düzeyinde ortaya çıktığını söylüyor.
Dünya Bankası Gelir sınıflandırılmasına göre
ortalama hane gıda atığı (kg,kişi,yıl)
Yüksek Gelirli Ülkeler ; 79
Üst- orta gelirli ülkeler ;76
Düşük- orta gelirli ülkeler ; 91
Düşük gelirli ülkeler; yetersiz veri
ve bizim rakamlarımız
Türkiye
Hane gıda atığı tahmini (kg/kişi/yıl ) ; 93
Hane gıda atığı tahmini (ton,yıl) ; 7 762 575
Tahmini güven; Düşük
Perakende tahmini (kg/kişi/yıl ) ; 16
Perakende tahmini (ton,yıl) ;1 304 737
Tahmini güven ; Çok düşük güven
Ne yazık ki gıda atık karnemiz bu .
Su kaynaklarımız sınırlı ve su fakiri diye sayılacak ülkelerden biriyiz. Bir ürünü yetiştirmek (tane ya da kilo bazında) ya da tükettiğimiz gıda ürünleri için litrelerce su kullanmak gerekiyor. Misal 1 kg et için 11,455 lt su , 1 kg elma için 700 lt su , 1 hamburger 2,400 lt için su gereksiniminden bahsediliyor. İsraf edilen , atık olan her gıda aynı zaman da büyük bir su israfı demek.
Unep, önemli miktarda gıdanın üretildiği ancak insanlar tarafından yenmediği gerçeğinin, çevresel, sosyal ve ekonomik olarak önemli olumsuz etkilere yol açacağından bahsederken , küresel sera gazı emisyonlarının %8-10'unun tüketilmeyen gıdalarla ilişkili olduğunu tahminlerini yürütüyor.
Açlıkla baş başa kalmış insanlar ve hatta açlık sebebiyle hayatını kaybetmiş insanlar gerçeği varken , bu denli büyük bir gıda israfı, üstelik düşük-orta gelirli ülkelerde bu israfın daha da çok olması sahiden üzücü. Bize gelecek olursak "tabakta yemeğin kalmasın , peşinden ağlar" diye çocukluktan yetiştirildiğimiz, ekmeği en kutsal bilip öpüp başlarımıza koyduğumuz günlerden bu günlere geçiş çok keskin ve acı sahiden. Alım gücümüzün çok düşük olması ve gıda israfımızın çok büyük olması arasında ki yaman çelişki de başka bir husus.
Rakamlar inanılmaz üzücü, hele ki sizin de belirttiğiniz gibi açlık sınırında ki insanları göz önüne aldığınızda durum daha da vahim.. Ayrıca düşük-orta gelirde bu oranın artması daha da garip.. Böyle kısa ve hap bilgiler gerçekten hem çok güzel hemde farkındalık oluşturmak adına çok faydalı, emeğinize sağlık.
YanıtlaSilTeşekkür ederim.
SilGelir durumu düşüklüğü ile atık gıdanın ilişkisi özellikle dikkate alınmalı bence.
Tüm gıda zincirini köşeye koyup pazardan ele alalım misal.Akşam pazarını bilirsiniz.Seçilen seçilir alınır, kalanlar fiyat düşürülerek satılmaya çalışılır.Yine de birçok gıda atık olur.
Eve getirdiğimiz gıdalar zamanında ve uygun değerlendirilmediğinde yine atık oluyor.Gelenekten gelen haftalık alışveriş, gelen olur biraz fazla yemek olsun diye yaptıklarımız belli ki hatalı tercihler.Kişi başı hazırlamak bu yetişme hali yüzünden tuhaf gelirdi misal bana ama yapmak şart anlaşılan.
Yemek çeşitliliği de sorun sanırım.Az çeşit ve bitmeden yenisinin yapılmaması gibi alışkanlıklar kazanmak gerekiyor .Yemek çoksa şayet ısıtma sırasında dikkatli davranmak, atık haline gelmesine engel olmak lazım.
Bunları yazıyorum zira ne denli dikkat etmeye calışsamda bazen bu hatalara düşebiliyorum. Her zaman olmuyor, çok nadir oluyor diye kandırıyoruz kendimizi , rakamlar onu gösteriyor. Kendi adıma çıkardığım şeyler bunlar. Daha da dikkatli ve özenli olmak gerekiyor.
Kişi başı yemek yapmak ve belki öğün sayısı, olmadı öğünlerde ki çeşit azaltma konusu hem atık hemde sağlık açısından faydalı olacaktır diye düşünüyorum. Ayrıca haftalık alış veriş konusunda da size sonuna kadar katılıyorum. Tekrardan sağolun bu bilgilendirme yazısı için.
SilKatkınız için teşekkür ederim.
SilGüven sarsan bir rapor. Atıkların fazla olasını yanı sıra tarım alanında yatırım ve tarım işçisine verilen destek de o kadar düşük ki daha az su ile üretim yapabilmekten yoksun birçok yer. Ancak bir yenilik ve daha verimli bir tarım için köye gidip çalışma yapmak isteyen Ziraat mühendisleri de köylüler tarafından dikkate alınmıyor. Ciddi bir iletişim problemleri var aralarında. Bize düşen olabildiğince dikkat etmek. Önce bireysel vazifemizi yerine getirmemiz gerek.
YanıtlaSilİletişim genel olarak ülkenin sorunu sanırım. Tedbirler,yapılacaklar, projeler diye yazılıp çiziliyor ama bilmiyorum. Kendi köyümüzü biliyorum ama, tarımdan geçimini sağlayan yok artık.Herkes kendisi için sebze yetiştiriyor bir tek ve vahşi sulama ile yapılıyor bu uğraş.Eskiden koca koca tarlalara yaptıkları gibi.Suyun azaldığı zamanlarda da su tartışmaları başlar.Oysa uygun sulama yapılabilse hiçbir tatsızlık olmaz.Su da verimli kullanılmış olur.
SilKaynaklar hızla tükenirken bu büyük israf akıl almaz gerçekten.
YanıtlaSilNe yazık ki :(
SilYemekleri günlük yapmaya çalışırım. Pazardan aldıklarım ise bir kiloyu geçmez bile. Yani aldığımı fazla almam. Kilolarca.
YanıtlaSilYine de olmuyor mu israf oluyor ne yazık ki..
Ama sıfır yapmaya çalışıyorum elimden geldiğince. Zira insan üzülüyor. Şahsen ben üzülüyorum. Ama herşey bitmiş ziyan olan birşey yok sofrada. Bir mutlu oluyorsun. Çok şükür diyorsun.
Sıfır israfsız günlere İnşaallah.
Aslında bu konuda bilinçlenme lazım insana.
Yoksa bu rakamlara iki gün üzülür sonra unuturuz.
İnşallah. Önümüz Ramazan ve geçen senelerin haberlerinden , bu ayda daha çok israf olduğu bilgilerini hatırlıyorum. Birbirimize sürekli hatırlatmalıyız sanırım, yoksa dediğiniz gibi unutmaya fazlaca meyilliyiz.
SilKonu ile ilgili yayınlara göz gezdirdiğimde esas amacın suçlama değil, ne yapacağımız konusunda gerçekten bilgi sahibi olmadığımız vurgusu vardı. Hatta öyle ki bazı yabancı sitelerde bize ulaşın, programınızı, neler yapacağımızı birlikte kararlaştıralım diye çağrı vardı. Liste yapmanın , dolaba bakıp pişme sırası öncelikli olarak hangisinde diye bakmanın çok önemli olduğu vurgulanıyordu mesela. Önemsemediğimiz bu gibi ayrıntıların daha pişmeden atık gıda oluşumunda ciddi payı olduğundan bahsediliyordu.
Ona bakarım ben. Misal dolapta bir patlıcan kalmış. Onu öne alırım ki bozulmadan pişireyim.
Silİşte bu gibi basit ve gerekli alışkanlıklar edinmek hepimize gerekli. Daha bilinçli olabilmeyi önce kendim sonra hepimiz için diliyorum.
SilNe verimli üretim yapıyoruz ne de tüketiyoruz. Çok önemli bir konu hakkında hatırlatma yapmışsınız. Elinize sağlık.
YanıtlaSilBilinç eksiğimizim getirileri ne yazık ki :( Teşekkür ederim.
SilEvet bir tarafta yüzbinlerce insan açken bir tarafta gıdalar çöpe gidiyor. Sadece restorant gibi yerlerde diye düşünüyoruz ama işte rakamlar ortada. Ev kaynaklı gıda israfı da inanılmaz.
YanıtlaSilDiğer sektörleri sorumlu tutmak kolayımıza geliyormuş belli ki. Hanelerde yangının büyüğü varmış:(
SilRakamları gördükçe insanoğlunun bencilliğiyle karşılaşıyoruz. Çok üzücü gerçekten.
YanıtlaSilÖyle sahiden . Silkelenip bi kendimize geliriz. umarım.
SilGüzel bir konuya temas etmişsiniz. Özellikle tarımsal ürünlerin (hatta hayvansalları da dahil edebiliriz dolaylı yoldan) ihtiyacı olan su ihtiyacını ilk öğrendiğimde resmen çarpılmıştım. Bu yönüyle bile ciddi bir şekilde üzerine eğilmesi gereken bir problem gıda israfı. Bütün bu raporlarda yönetim olarak alınması gereken tedbirler de olmalı, kişisel olarak yapmamız gerekenlerin yanında. Ben pazar alışverişini bu bakımdan sakıncalı görüyorum. Evet, pazar bize belki ucuza geliyor ama çoğu zaman ihtiyacımızdan fazla alıyoruz. Bunun yerine marketten günlük ihtiyacımıza göre alışveriş etsek hem daha ekonomik olur, hem de israf azalır.
YanıtlaSilDetaylı bir rapor. İngilizcem fazlasıyla yetersiz olduğu için, üstünkörü başlıklara ve tablolara bakabildim. Katkı sunan ülkelerin çoğalması ve şeffaflığın mümkün olduğu kadar sağlanması yönünde bir talepte var verilerin elde edilmesinde ve sorun çozümünde. Hanelerde ki atık gıdanın sanılanın aksine daha çok olması nedeniyle , bu verlere dikkat çekmek istedim.Gıda atığı küresel bir kriz boyutunda ve sadece bireylerin çabaları ile üstünden gelinebilecek bir durum değil.
SilAlış veriş alışkanlıklarımız konusunda düzenlemeye ihtiyacımız olduğu kesin.
oyyyy yani ne kadar müsrifmişiz yaa :)
YanıtlaSilÖyleymişiz:(
Sil