AĞAÇ EV SOHBETLERİ 133

 

Bu haftaki sohbet konusu benden sevgili blog komşularım. Kuşaktan kuşağa aktarılan gelenek ve göreneklerimizin yaptırım gücü var ve genelimiz  -  ama isteyerek ama istemeyerek - bu güçten kaçamıyoruz. Yöreye göre farklılık, çeşitlilik gösterse de değerlerimiz ve konularımız ortak.  Hoş ve güzel birçok motife sahibiz ama garip ve anlaşılmaz hatta saçma bulduklarımız da var içlerinde . İşte bundan sebep "eyy  atalar iyi etmiş , hoş etmişsiniz ama bu geleneği icat etmek zorunda mıydınız"  diyoruz bu haftaki sohbet konumuzda. 

Tüm gelenekler içinde düğün gelenekleri en karmaşık ve tahammülü zor olanları kapsıyor içinde bence. Buradan iki tanesini koyuyorum listeme öncelikle. Kuşak bağlama seranomisi ve el öpme adeti.

Malum , kırmızı kuşak bağlama ritüeli var. Bekaret kuşağı denilmiş, şamanlara doğru gidilince gayret kuşağı adını almış, evlilik hayatı zorlu olabilir ha gayret kızım der misali. Gelinin erkek kardeşleri, yoksa amca ya da dayıları alıyor eline kuşağı,  ilkini tek ve hafif düğüm atıp çözüyor, ikinci kez yine aynısını yapıyor, üçüncü seferde sağlam 2 düğüm ile bağlama işlemi son buluyor. En irite edici ve saçma geleneklerde zirvedir bu. Hayır evlilik zor ise sadece kadına gayretli olmak değil erkeğe de düşüyor. Bekaret takıntısı , hiç kusura bakılmasın , buna zorlanan kadının erkeği de aynı şekilde zorlama hakkı var madem iş zorla oluyorsa. Ne manaya geldiği bilinmese dahi ( ki var , şahitlik etmişliğim çok ) ısrarla bu ritüel tekrarlanıyor. Azıcık cııkks yapan duygusal manipüle ediliyor, gelinde sevdikleri üzülmesin, tatsızlık çıkmasın diye boyun eğiyor. 

El öpme geleneği düğünden 3 gün sonra başlıyor , en fazla bir hafta ötelenebiliyor. Bir hafta sonunda muhakkak yeni gelin ve damat sülaleyi ziyarete çıkıyor. Vakit biraz geciktirilsin ayıplanıyorlar . Tamamen reddeden ( ki yeni kuşak cesur)  çift seneler sürecek bir başa kakmaya maruz kalabiliyor. Yahu hep beraber yeni eğlendiniz çoştunuz  , bu ani görme isteği neyin telaşı. Bu arada gelinin elleri evine döndüğünde  iç çamaşırı, çorap ve tülbentlerle doluyor biraz cömertse akrabalar :) Merak işte, toplumun derdi merak. Bu aceleci tavrı başka hiçbir şey ile açıklayamıyorum. Hayır varsa da bilmiyorum.

Cenaze geleneklerimiz içinde yer alan helva kavurmayı üçüncü sıraya alıyorum. Defin işlemi yapılırken ya da hemen bittikten sonra aile üyelerinden biri başlıyor helvayı kavurmaya. Kokusu ölüyü , kendisi geride kalanları beslesin, ölünün ağız tadı yerine gelsin ( sıkıntısı olmasın ) manasını taşıyor bu ritüel. Sevdiğini kaybeden acılı insanları böylesi bir telaşa düşürmeyi hoş bulmuyorum. Üstelik yine yapılmadığı takdirde bir ayıplama burada da var. Babaannemi kaybettiğimiz geçen sene taziyeye gelenlerden helva kavurmadınız mı, olmaz ama sitemleri işittik , ikram edilmiş tatlısını yerken. Taziye evinin lokantaya çevrilip karabiber ve ek tabaklar istemeye vardırıncaya kadar sürecin laçkalandırılması ise mide bulandırıcı bir gelenek halini aldı ne yazık ki.

Son bir tane daha ekleyip bırakıyorum çünkü baya çıkar bu gidişle diye endişe ediyorum. Yeni doğan bebeğin düşen göbek bağının cami, okul ya da hastane bahçesindeki bir ağacın dibine gömülme adeti. Mesleğe yönlendirme işini göbek bağından başlatıyoruz. Bir de ismi anlı şanlı bir yapı olmasını tercih ediyoruz.Mahalle arasındakiler sayılmıyor mesela. Uygun yeri bulamamaktan ötürü aylarca saklanıyor o çürümüş bağ evde üstelik.

Evet , benden bu kadar. Biraz da sizlerden okumayı diliyorum :)