ÇANAKKALE'DEN NOTLAR

Çanakkale Şehitler Abidesi

Yaşadığım ilçe belediyesi Eylül ayı boyunca kültür turları düzenliyor. İlk kez o turlardan birine , Çanakkale turuna katıldım geçtiğimiz günlerde. Her ne kadar insta yorumları yok şöyle adam kayırıyorlar , yok kayıtlar böyle oluyor  diye dolu olsa da belediye ile sıfır irtibatlı ve tanışıklı olan ben , o yazılanların gerçek olmadığını kendi adıma teyit ettim. Kahvaltı , akşam yemeği, gezilecek müzenin ücreti de dahil her şey gezi kapsamında sunuldu bize. Çanakkale'ye vardığımızda bir rehber de eşlik etti  gezimize. Gerek otobüste gerek gezdiğimiz mekanlarda sürekli bilgi paylaşımında bulundu, sağ olsunlar hepsi.

Tur Çanakkale Savaşını ve ruhunu , yaşanılanları anlamayı hedeflediği için rotamız o savaşa tanıklık etmiş olan alanlardı,  Gelibolu Tarihi Alanı yani. Günübirlik olduğu için bazı yerlerin önünden otobüsle geçtik, bazı yerlerin de önünde  durup kısa kısa ziyaret edebildik. Hızlandırılmış gezi gibi oldu biraz ama bu sürede ancak bu kadar.

Rumeli Mecidiye Tabyası, Seyit Onbaşı Anıtı, Şahindere  Şehitliği, Alçıtepe 1915 Siper ve Hila-i Ahmer Hastane Sergi Müzesi, Seddülbahir Kalesi,57.Piyade Alayı Şehitliği, Conkbayırı , Çanakkale Şehitler Abidesi uğrak yerlerimiz oldu.

Rumeli Mecidiye Tabyası

Rumeli Mecidiye Tabyası

Seyit Onbaşı Anıtı

 276 kilolok top mermisini kaldıran Seyit Onbaşı'nın  kahramanlık  hikayesini haberleştirmek isterler. Aynı mermiyi tekrar kaldıracak ve poz verilecektir. Yine orada, savaş sırasında  davrandığı gibi davranır, bildiği tüm duaları okur ve mermiyi kaldırmak ister. Birkaç girişimi olur ama hiçbirinde başarılı olamaz. Yanındakiler bir kez yapmıştın yine yaparsın, yap deyince Seyit Onbaşı durumun farkına varır  siz bana aynı günü getirin ben de yine kaldırayım der. Bunun üzerine tahta bir mermi hazırlanır ve bildiğimiz meşhur fotoğraf çekilir. 

 Fotoğtafta mermi sırtta ama burada kucakta, o da çok başka  bir mevzu ama  Seyit Onbaşı'nın isminin sembolize ediliyor olması ile yetinelim  şimdilik.

Şahindere Şehitliği Anıtı

Kalabalık çok, insanlar olmasın resimde diye uğraşırken ancak küçük bir kısmını çekebildiğim Şahindere Şehitliği Anıtı sembolik  bir mezar . Tüm hastane şehitliklerinde olan mimariye , ay yıldız görünüme sahip. Yıldız kısmında üçgen bir anıt var. Şehitlerin ruhunun yükselişini sembolize ediyor. Bu taşlarda enveriye şapkası( kabalak şapka ) görünümünde. Enver Paşa tasarladığı için bu ad verilmiş. Üzerlerinde şehitlerin memleketlerinin neresi olduğu yazıyor. Kenarlıkların üzerinde de şehitlerin isimleri yazılı. Bu anıt mezara merdivenli bir yoldan çıkılarak ulaşılıyor ve o merdivenli yolun her iki yanı gerçek şehit mezarlığı. İrili ufaklı, yer yer şekilleri belli olan , el yordamı ile hazırlanmış mezar taşları var. Bu bölge gerçek bir şehit mezarlığı yani. Tek bir şehidin mezarının yeri ismi ile belli . Savaş sonrası bir baba , oğlunun kabrinin başına gelip yerini ve kimliğini belirlediği için.

Bir de böyle alanı çevrelenmiş yerler var.( aşağıdaki resim) Alan  düzeltme çalışmaları sırasında şehitlerin kemikleri bulununca böyle tedbir almayı uygun görmüşler. 

Şahindere Şehitliği

Alçıtepe 1915 Siper ve Hila-i Ahmer Hastane Sergi Müzesi  bazı indirimli ücretlere sahip, müze kart geçmiyor ve kişi başı 30 lira.Siper sergisinin içinden geçiliyor buraya geçmek için.Gerçek siper boyutları, yer yer yerleştirilimiş figürler savaşta yaşanan anların canlandırması şeklinde, bir siperde olmuş olan her şey detaylandırılmaya çalışılmış ve fonda sesli bir olay örgüsü anlatılıyor, patlayan bombaların, atılan silah seslerinin de etkisiyle empati kuruluyor.  Siperden çıkınca sahra hastanelerinde olup bitenleri temsilen açılmış bir sergi var yine. Kullanılan malzemeler o gün şartlarında kullanılan malzemelerin birebir taklit edilmiş hali. Fonda aktarılan seslendirme ile manzaralar daha bir canlanıveriyor insanın zihninde.

Hilal-i Ahmer

Hilal-i Ahmer

Hilal-i Ahmer

Binanın içi ise o günkü hastane binalarının içi nasıldı ? sorusunun yanıtı. İki katlı bir bina. Gerçek insan kadraja girmesin deyince her alanı resimlemek kolay olmuyor elbet ama niyetime en uygun olan bu birkaç fotoğraf fikir vermesi açısından yeterli olur sanıyorum. Çoğu video ve fotoğrafta herkescikler olduğu için paylaşmak hoş olmayacaktır.

Çanakkale Şehitler Abidesi kuşkusuz en ikonik yer. İlk okulda iken Çanakkale için resim yapın denildiğinde hemen hemen hepimiz dört ayaklı abideyi ve yanında duran büyük bir Türk bayrağını çizip boyadık. Kanlı canlı resmini çizdiğim yeri görüyor olmak farklı bir his bıraktı elbette. Anıtın etrafı kapatılmıştı, yanına yaklaşmak sütunlardaki resimleri inceleyebilmek mümkün olmadı. Uzaktan seyredebildim sadece.

Çanakkale şehitliği

Abidenin bulunduğu alana giderken yol üstünde sembolik mezarlar var. Önünde ve arkasında yaklaşık altmışbin şehidin ismi yazıyor. Tam ortalarında Türk bahçesi diye adlandırılan bir  yer var. (Üstteki fotoğrafta anıt mezarların arkasında yüksekçe duran beyaz kenarlıklı alanın içi)

Etrafı çiçeklerle örülü bu yüksekçe duran Türk bahçesinin tam ortasında yer alan bu figürün,  8 tane kenarlarında duran  siyah ay yıldızlı sembol birinci dünya savaşı sırasında kaybedilen cepheleri, ortadaki tomurcuk şeklinde olan kısım kazanılan tek cephe olan Çanakkale cephesini temsil ediyor. Dua pozisyonunda göğe açılmış olan olan  ellerin birleşmesi sembolize edilerek, umudun Çanakkale olduğu vurgulanmış.

 

Alanda bulunan tek gerçek şehit mezarı meçhul asker diye bilinen mezar. Savaş zamanı Anzaklar'dan biri bir şehidin başını kesip hatıra diye yanında götürüyor ve evinde saklıyor. Adam ölünceye kadar da kalıyor evde. Ailesi de durumdan haberdar. Adamın ölümünden sonraları çocuklarından biri huzursuz olup korku duymaya başlıyor ve bunun nedenini babasının yaptığına bağlıyor. Durumdan haberdar edilen Türk yetkilileri şehidin kemiklerini almak için harekete geçiyor ve 2003 yılında şehit anayurduna dönüyor. Kefenlenip gömülen tek şehidimiz burada meçhul Asker adıyla yatıyor. Bildiğiniz üzere şehitler kefenlenmez, kıyafetleri ile gömülür.

Vatan ve Milli Mücadele Anıt Rölyefi

Seddülbahir Kalesi

Şehitlik Abidesi

Bu sene yeni ziyarete açıldığı söylenilen Seddülbahir Kalesini ziyaret de sürpriz olarak gezi planımızın içine dahil edilmiş. Rehberimiz gezi turları pek gelmez buraya, bilenler ya da özel olarak gelenler sadece geliyor dedi. Yeni hizmete sunulmuş olmasından da olabilir belki. Bir bölümüne küçük bir sergi alanı kurulmuş, o zamanlardan kalma hem bize hem de düşmana ait buluntular sergileniyor. Kalenin bölmelerinde de kalede icra edilenler hakkında tanıtımlar var. Hatice Turhan Sultan Vakfiyesi tarafından yapılmış kalenin içinde bulunan hamamda hoş bir koku var. Koku sultanın hazırlatıp kullandığı kokuymuş.

Seddülbahir Kalesi

Seddülbahir Kalesi

Conkbayırı Atatürk Zafer Anıtı

57.Piyade Alayı şehitliği

Conkbayırı'na doğru tırmanırken ilk durak 57.Piyade Alayı Şehitliği Anıtı oldu. Şehitlerin isimlerinin yazıldığı sembolik bir anıt mezar burası. Yol boyunca gerçek siperlerin yerleri belli oluyordu. 27.Alay ile başlayıp 57.Alay ile devam eden kahramanlık hikayesi ziyaret esnasında anlatılmaya gayret edildi.

57.Alayın karşı taarruzunu gösteren rölyef

Conk tepesine gelindiğinde sembolik siperler geliyor. Daha doğrusu gerçek siper yerleri esasen fakat insan boyunda , gerçek bir siper görünümünde değil. İçi doldurulmuş ve küçük yükseklikler bırakılmış,  yeri beri olsun diye özenli bir şekilde siper görünümü verilmiş. Birkaç ziyaret noktası var. Atatürk'ün gözetleme yeri, yaralandığı yer gibi ama yaralandığı yer diye gösterilen nokta aslında orası değilmiş. Bölgenin biraz daha aşağısında kalan, küçük bir barakanın bulunduğu yerdeymiş.

Bu alanda onlarca, binlerce şehit var. Şehitlerin parçaları toplanmış ve tek bir mezara gömülmüş(aşağıdaki resim). Yapılan düzeltme çalışmaları ya da herhangi bir aramada şehitlere ait kemikler bulunmaya devam edilmiş. Bulundukça onlarda getirilip buradaki mezara defnediliyor. Bir kabir olmaktan çok daha fazlası burası. Yanından kolaylıkla geçip gidebileceğiniz bir yer değil.

Hasılıkelam kısa kısa olsa bile güzel ve etkileyici bir gezi oldu. Daha dolu dolu ve hakkını vererek ziyaret edebilmek mümkün olabilir bir gün umarım. En mühimi ise çok uzak olmayan bir zamanda yaşanmış olanları, can verip vatan diyenleri unutmamak, onları unutturmamak olmalı.

Rabbim her birinin ruhunu şâd eylesin, bizlere de onlara layık olabilmeyi nasip etsin.