OKUMA GÜNCESİ 3 - DÜNYA KLASİKLERİ

 

İKİ ŞEHRİN HİKAYESİ Charles Dickens

GENÇ WERTHER'IN ACILARI Goethe

AKIL VE TUTKU Jane Austen

BİR İDAM MAHKUMUNUN SON GÜNLERİ Vıctor Hugo

ALTINCI KOĞUŞ Anton Çehov

İKİ ŞEHRİN HİKAYESİ

Kitabın arka kapağından

... Paris ve Londra şehirlerinde, Fransız Devrimi'ne giden süreçte yaşanan tüm olay ve karakterler bütün açıklığı ve acımasızlığı ile gözler önüne serilir.1859'da Dickens'ın gazetelerde tefrika ettiği bu ölümsüz eseri umudun içindeki karanlığı ve karanlığın içindeki umudu görmemizi sağlar. Paris'teki karanlık günlerin yanında Londra'daki aydınlık günler anlatılır.

Kitap hakkında

455 sayfa olan kitabı senenin başlarında olmamıza rağmen  bu sene okuduğum en iyi roman listesine şimdiden koyuyorum.

Kitabın dili, üslubu, karakterleri ve olay örgüsü, hikayenin ilerleyişi çok çok iyi. Merakla, keyifle ve severek tamamladım okuma sürecini. Sürükleyici olan kitabı elimden kolay kolay bırakamadım, gözler artık "yeteeeer " diye isyan edinceye kadar. İlginç ve şaşırtan bağlantılara sahip karakterler ile akıbetinin ne ile sonuçlanacağını hissettiren karakterin yolculuğu etkileyici, onlarla yapılan yol arkadaşlığı güzel , hikâye zemininin ihtilale giden süreç üzerine inşa edilmesi çarpıcıydı. Adaletsizlikten adalet, haksızlıktan hak doğmayacağını acı bir biçimde yüzlere çarpıyor bir de " kulak verin ve dikkat edin " der gibi. Sözün kısası ziyadesiyle beğenip, etkilendim kitaptan. 

alıntı

Ölmekten korkmuyorum, yurttaş Evremonde ama ben hiçbir şey yapmadım.. Eğer bizim gibi zavallılara bu kadar iyiliği dokunan cumhuriyet için canımı vermem gerekiyorsa, bunu seve seve yaparım. Ancak benim gibi zavallı küçük birini öldürmek cumhuriyete ne fayda sağlayacak anlamış değilim! 

***

GENÇ WERTHER'IN ACILARI

Kitabın arka kapağından

Johann Wolfgang Von Goethe'nin 1774'te, henüz 25 yaşındayken yazmış olduğu Genç Werther'in Acıları duygusallığın ön planda olduğu başyapıtlardan bir tanesidir. Bu roman-mektup tarzında yazılmış eser genç bir ressam olan Werther'in fiziksel anlamda var olmayan arkadaşı, sırdaşı, tek dostu Wilhelm'e yazdığı mektuplardan oluşmaktadır.

Kitap hakkında

160 sayfa olan kitap Werther'in mektuplarından oluşuyor. Son kısımlara gelindiği zaman bir anlatıcı ile ilk kez karşılaşıyoruz. Olayların gidişatı konusunda küçük bir bilgilendirme yapan anlatıcı sahneden çekiliyor ve tekrar mektuplar ile baş başa kalıyoruz. Son fasıllarda bir miktar daha anlatıcı ile yolumuz kesişiyor.

Şehir yaşantısı ve insanlarından bunalıp kendini doğa ile iç içe olan mekanlara atmış biri .Burada tanıştığı yeni insanları , durumları ve aşık olduğu Lotte 'yı okuyoruz Ressam Werther'in mektuplarında. Mektuplar hep tek kişiye ait, bir yanıt ya da karşılık yok ama o mektuplarda muhatabına yanıtlar var. Werther'in duygularını yüksek perdede yaşıyor oluşu çok karmaşık ve trajik olayları beraberinde getiriyor yine de o duygusal yoğunluğa sahip olmasaydı kitap şiirsel bir hale bürünemezdi. Kelimeler ve hisler oldukça etkileyici , akıl süzgecim ise tüm bu sürecin ve hislerin delilik olduğunu söylüyor. Beğendiğim kitaplar arasında yerini aldı.

Bu arada bu romanın Avrupa'da  toplu intiharlara sebep olduğu ( benzeri hisler ve akıbet sebebiyle) yani empati kurularak ve taklit edilerek gerçeğe taşındığı düşüncelerinin ağır basması nedeniyle  , yaşanan vakalara 1974'de Werther etkisi ya da sendromu ismi verildiğini söylemeden geçmeyeyim.

***

AKIL VE TUTKU

Kitabın arka kapağından

... Akıl ve Tutku'da ( Sense and Sensibility ) aile değerleri ve akrabalık ilişkileri ile kadın duyarlılığı ve aşkı ele alır. Bu romanda da Jane Austen'ın derin gözlem gücü, zarif üslubu ve ince ironisi, eserin konusu kadar dikkat çekicidir.

Kitap hakkında

Kitap 392 sayfa. Aşk ve Gurur (2005) ile Aşkın Kitabı (2007) filmlerini izlemiş, pek bi sevmiş ve farklı bir yere koymuş kişi olarak Jane Austen'ın kalemi ile ilk kez tanışma kitabım oldu Akıl ve Tutku. Hadi küçük bir itiraf da gelsin :) eve gelinceye kadar aldığım kitabın Gurur ve Önyargı olduğunu düşünüyordum. Ne müthiş bir ayıklık hali :)

Kitabın atmosferi tanıdıktı haliyle, toplumsal normlar, düşünce tarzları , yaşam koşulları vs. Hiç yadırgadım bu yüzden mekan, zaman ve insanlarını. Hatta filmlerde izlediğim mekanlar, kostümler, danslar zihnimde asılı duruyordu okuyuş esnasında fakat o filmler olmasa kitaptaki atmosfer fazla sönük ve renksiz ne yazık ki. Burada iki kız kardeş üzerinden ilerliyor hikaye. Biri aklı diğeri tutkuları temsil ediyor ve benzer yaşanmışlıklar üzerinden farklı tepkileri okuyoruz. Onlarla beraber toplumsal yapı ve o yapıya olan eleştiriler var. Yazarın ilk kitabı olan Akıl ve Tutku beğendiğim kitaplar arasına giremedi ne yazık ki.

***

BİR İDAM MAHKUMUNUN SON GÜNLERİ

3 bölümden oluşan kitabın ilk kısmı ön söze ayrılmış. Romen rakamıyla numaralandırılmış olan bu kısım 27 sayfa. İdam cezasının kaldırılmasına dair yazılmış bir manifesto gibi. Dönemin siyasi figürlerine karşı yapılan kayırmacılık  ve bu cezanın temellendirilmesine dair yapılan görüşlerin vasıfsızlığına dair söylemler de mevcut. 

İkinci kısım " 3.baskıda yer alan diyalog türündeki önsözün yeniden basılması gerektiğinin düşünülmesi" üzerine kitapta yer aldığı dipnotu var. Dipnotun devamında " bu kitabın ilk baskılarının hangi siyasi, ahlaki ve edebi eleştirilere maruz kaldığını hatırlatmak gerekir" yazıyor. Yine romen rakamları ile not düşülmüş bu kısım 11 sayfadan oluşuyor.

Son kısım ise kitabın başladığı bölüm oluyor ve 77 sayfa. Hikayeyi ya bir bahtsızın kaleme aldığı son sözler ya da o bahtsızla karşılaşan birinin durumu tahayyül etmesi şeklinde değerlendirin diye bir yaklaşım vardı  önsözde , okuyucuya bırakılmış olan. İlki olarak tasavvur etmek kolay olandı nazarımda zira birinci tekil anlatım bu tasavvuru oldukça kuvvetlendiriyor. İdam cezasına çarptırılmış bir mahkumun beş haftadır yaşadığı ruhsal sancıları, etrafında olup bitenleri algılama ve anlama çabalarını, hapishanede denk geldiği manzaraları ve akıbetine adım adım ilerleyişini okuyoruz. Uzun zaman sonra beni arafta bırakan kitap oldu. Beğenip beğenmediğimi sorguluyorum hala :) Dönüşüm kitabı da böyle hissettirmiş, uzun süre sonra sanırım beğendim hükmünü vermiştim :) 

***

ALTINCI KOĞUŞ

Kitabın arka kapağından

...Çehov bu novellasında , Eğitimli bir hasta olan Ivan Dmitriç ile doktor Andrey Yefimiç arasındaki felsefi çatışmaya odaklanır. Ivan Dmitriç maruz kaldıkları adaletsizliğe, içinde yaşamaya zorlandıkları berbat koşullara karşı çıkarken, Andrey Yefimiç bunları görmezden gelmekte ısrar eder ve durumu değiştirmek için kılını bile kıpırdatmaz. Doktor sonunda içine düştüğü " felsefi" yanılgının farkına vardığında ise artık iş işten geçmiştir. Altıncı Koğuş, Rusya'nın ve ülkenin sorunlarıyla ilgilenmek yerine onları uzaktan izlemeyi tercih eden elit Rus aydınının  " deliliği"nin simgesidir adeta.

Kitap hakkında

68 sayfadan oluşan kitapta olup biten şeyin özeti arka kapak yazısında verilmiş zaten. Görülen yanlışlara ve hatalara rağmen düzen böyle, bir ben mi varım  gibi ardına saklanılan cümlelerin  er geç  kişiyi savunmasız ve  açıkta bırakacağına, söndürülmeye çalışılmayan kıvılcımın yangına dönüp seni de yakacağına dair bir anlatım var. Kitabın fikri yönünü beğenmekle birlikte kelimelerini ve üslubunu ruhsuz buldum. Bilmiyorum, okurken genel ruh ve düşünce halim  etkilemiş olabilir belki ama  ben de bıraktığı duygusal izlenim bu.

***