GUGUK(PEPU) KUŞUNUN HİKAYESİ

Annem ile yakın zaman da bir muhabbet arası,konu konuyu açarken,dağlarda ötüşen kuşlardan dem vururken,bana "biz küçükken hep anlatırdı büyüklerimiz" dediği bir hikayedir pepu'nun  (zazaca) hikayesi.  Bu biri erkek biri kız,kenger toplamaya giden iki kardeşin hikayesi.Bu hikaye biliniyor mu acaba ? diye google amcaya bakınca gördüm ki,bilinen bir hikayeymiş (coğrafi olarak ) ve bunun bir de kürtçe olarak söylenen sözleri de  varmış Annemin bana anlattığı  gelişme ve sonuç kısmı olurken ,hikayenin eksik kalan giriş kısmını da  okumalar ile tamamladım.

Hikaye şu;

Anne,baba,abla ve erkek kardeşten oluşan ,dağ eteklerinde ki bir köyde yaşayan çekirdek aile ,annenin vefatı ile zor zamanlar geçirmeye başlar.Baba aileyi idare edebilmek,çocukları geçindirebilmek amacıyla yeniden evlenir fakat üvey anne bu öksüz çocuklara hiç iyi davranmaz.Bilhassa babanın evde olmadığı vakitlerde.Bir gün ,yine babanın evde olmadığı bir vakit ,üvey anne çocukları dağa gönderir kenger toplamaları için .Ellerine de bir çanta ile beraber bıçak ve kazma tutuşturur.Çocuklar erkenden yola koyulur.Abla kazıp çıkararak  topladığı kengerleri ,kardeşinin elinde ki çantaya doldurur,kardeşte çantayı taşır.


Akşam olup,hava kararmaya başlayınca çocuklar evin yolunu tutmaya başlar.Abla ,çantayı yoklayınca görür ki çantada hiç kenger yok.Bunun üzerine abla,kardeşine kızar ve gizli gizli kengerleri yemekle suçlar.Kardeş ise ablasına böyle bir şeyi asla yapmadığını,sadece kendisine yemesi için verdiği bir kengeri yediğini,diğerlerine dokunmadığını  anlatır ama ablayı inandıramaz.Bunun üzerine kardeş ablasına,inanmıyorsan aç karnımı bak der.Abla bıçağı alır ve kardeşinin karnını açar.Dediği gibi karnında bir tek yediği kenger varmış,diğerleri yokmuş.Abla hemen kardeşinin karnını dikmeye başlar ama kardeş çoktan ölmüştür.Kardeşini  yıkayıp bir yere gömer ve kaybolmasın yeri diye de işaret koyar.

Sonra gidip torbaya dikkatli bakmış.Görmüş ki torbanın altı delik  ve sonunda anlamış toplanan tüm kengerlerin bu delikten düştüğünü..üvey annesinin onlara oyun oynadığını.

Kardeşine inanmadığı ve ölümüne sebep olduğu için abla büyük bir vicdan azabı çekmeye başlamış.Ahh'lar ve dualar içinde acı çekmiş.Yaptığı şeyi de kimseye söyleyeymiş.En sonunda pepu(guguk)   oluvermiş .Dağlarda gezinip ağıtlar yakarak şöyle seslenivermiş.

 - pepuu  (zazaca)                              

pepu

 -kekuu                            

keku(yanıt verme nidası)  

  -kim kerd?                       

kim yaptı?       

  -Mı kerd                           

ben yaptım

  -Kim kişt?                         

kim öldürdü?        

  -mı kişt                            

ben öldürdüm

- Kim şüt                         

 kim yıkadı?

 -Mı şüt                           

ben yıkadım

Guguk kuşunun ötüşüne bir de böyle kulak verin .

Kengere gelince; 

Dikensi bir bitki olan kenger,kışın çekilip baharın gelmesiyle birlikte dağlarda yeşermeye başlayan,gövdesi sulu ve tatlı ,çiğ olarak tüketebileceğiniz   bir bitkidir.Yemeğini yapanlar var mıdır bilemem,biz genellikle dış katmanını soyup çiğ olarak yiyiyoruz :)

Öte yandan ,bu bitki yaza doğru o tazeliğini kaybedip kurumaya ve sapsarı bir renk almaya başlar.Gövdesi de artık sulu ve yumuşak değildir.Toprağı birazcık kazar(kökü toprakta kalacak şekilde) ,sertleşen gövdesini bir bıçak ile kestiğinizde  içinden bembeyaz bir sıvı akar.Daha sonra bu sıvının güneşte,olduğu yerde kurumasını beklerseniz,sıvı kuruyacak ve katılaşacaktır.Elde ettiğiniz bu beyaz madde,kenger sakızıdır artık.Onu akıttığınız topraktan toplar,suda yıkayıp temizlersinizArtık sakız çiğnenmeye hazır:) .Bu sakız,bilinen sakızlar gibi çiğnedikçe çabucak laçkalaşmıyor, yumuşamıyor.Sert ve diri kalıyor,oldukça iyi çene egzersizi yapıyorsunuz :) Oldukça faydalı olduğu da söylenir her daim.


Siz hiç kenger sakızı yaptınız mı peki ?