OKUMA GÜNCESİ 8

CAM KAPININ ARDI Natsume Soseki

ELLİS ADASI Georges Perec

SUYUN ŞEKLİ Andrea Camilleri

BOĞULMAMAK İÇİN George Orwell

ÜÇ KÖŞELİ DÜNYA Natsume Soseki

FARELER VE İNSANLAR John Steinbeck

CAM KAPININ ARDI

19.yy sonları, Meiji Dönemi'nin ruhunu en iyi yansıtan yazarladan biri  ve modern Japon Edebiyatının kurucusu olarak kabul edilen Natsume Soseki, ölümünden bir yıl önce,  Asahi gazetesinde 39 yazı yayımlar. 144 sayfa olan bu kitap işte o yazıların derlenip toplandığı kitap. İlk birkaç sayfada yazar hakkında bilgiye ve bazı resimlere ulaşıyoruz. 39 bölümden oluşan bu yazı dizisinde yazarın çocukluk anılarına, hatıralarına, güncel yaşadıklarına, düşünce ve duygu dünyasına kapı aralıyoruz. Kitabın dilini ve üslubunu sevdim, yazarın eserlerine karşı merakımı arttırdı. Kitabın hissettirdiğini Çevirmen Zeynep Gençer Baloğlu çok hoş özetlemiş;  

"okuyucu , sanki verandada oturmuş, cam kapının ardını, içeriyi gözler gibidir. Soseki'nin en insani yönlerine, pişmanlıklarına bazen de huysuzluklarına tanık olurken kapıyı açıp içeri girivermek ister

***

ELLİS ADASI

Gözyaşları adası tanımlamasıyla başlayan kitap 67 sayfadan ibaret. Sayı yanıltmasın, bazı sayfalar 2 satır bazıları birkaç satır. Amerika'nın keşfi ile her yerden akın akın göçler başlarken , ilk gelenlerden gücü elinde bulunduranlar Ellis Adası'nı bir göçmen toplama kampı haline getiriyorlar. Nereden gelmiş olursa olsun insanlar bu adanın diğer tarafından bir Amerikalı olarak çıkacaklar. George Peres bu adanın geçmişine , hissettirdiklerine dair bir yolculuğa çıkarıyor. Biraz bilgi, biraz düşündürtüp hissettirdikleri, vadedilen özgürlüğün dönüştüğü acımasız gerçek var kitapta. Orada yaşanmış olanları anlayıp hissettirmeye, atalarının izlerinin peşine düşen insanların neler hissettiklerine dair bir anlatı sunuyor. 

alıntı

Siyah -beyazlığın aldatıcı aşikârlığına ebediyen mahkum edilmiş fotoğrafların yapmacık sükunetinin ötesine geçip nasıl tanımlamalı bu mekânı?

***

SUYUN ŞEKLİ

Kitabın arka kapağından

Komiser Montalbano serisinin ilk kitabı Suyun Şekli'nde Camilleri, İtalya ve Sicilya'nın gerçekliğine ayna tutuyor.Roman, İtalyan toplumunun ataletine, kurumların yozlaşmasına ve yerleşik düzenin devam etmesine karşı gözü kapalı takınılan toplumsal tavrın bir eleştirisi.

Kitap hakkında

"Mutlaka okumanız gereken 50 polisiye yazarından biri, İtalyan polisiyesinin ustası Andrea Camilleri..."   diye başlığın arka kapağa yazıldığı 180 sayfalık bu kitabı ismi ve polisiye ibaresi yüzünden okumaya aldım. Üst düzeyde tanınan birinin , uygunsuz ve gayr-i ahlaki bir vaziyette , herkes tarafından mimlenmiş bir bölgede ölü bulunması üzerine Montalbano'nun soruşturma için görevlendirilmesiyle hikaye start veriyor. Bu türde geniş ölçekli okumalar yapmadım ( Sherlock mevzu dışında) . Tam olarak polisiyeden beklentim ne? ona da tam karar vermiş değilim fakat bu kitap fazlasıyla yalın ,gerçeğe yakın geldi ve bu iyi mi kötü mü bir polisiye için bilemedim. Sakin, olağan dışı bir koşuşturmacanın ya da büyük soru işaretlerinin olmadığı, ufak ufak toplanan deliller sonucu olayın açıklığa kavuştuğu , heyecanı eksik bir hikaye. Komiserin dili de içinde bulunduğu çevre ve iletişimde bulunduğu kişiler nedeniyle argo haliyle. İsimleri de çokça karıştırdım, ara ara kopuşlar yaşadım.(çeviriden mi kaynaklı yoksa adapte olmayı mı başaramadım bilemedim)

***

BOĞULMAMAK İÇİN

223 sayfadan oluşan kitap, yaşadığı hayattan, ailesinden ve hatta kendinden sıkılmış olan George Bowling'in , II.Dünya Savaşı'nın gölgesinin kara bir bulut gibi üzerinde dolaştığı İngiltere'sini geçmiş ve şimdiki anıları eşliğinde anlattığı , gerçekler üzerine kurgulanmış bir hikaye. Hikayeyi okurken döneme ait birçok şey de öğrenmiş oluyorsunuz. Orwell'ın üslubu, anlatım tarzı diğer okuduğum 4  kitabı gibi bkz etkileyici ve sürükleyici. Bir de Orwell'n kitabın ortasına girip kendini belli ettiği ve sonra çekilip sahneyi tekrar hikayenin kahramanlarına bıraktığı, benim yazarın es vermesi diye tanımladığım anlatım şekli bu kitapta hiç yoktu. Bu  , diğer okuduğum kitaplarından ayırıcı olan özelliğiydi.

Savaştan daha kötü olan şeyin savaş sonrası olduğunu deneyimleyerek  inanmış olan kitabın kahramanı, çocukluk hatıralarına ve çocukluğunun geçtiği yere dönüş isteğini yok olmak üzere olan , hasretini çektiği bir  uygarlığa kapı aralamak , nefes almak  olarak değerlendiriyor  kitabın ismi gibi,  boğulmamak için. Bu fasıllarda  birçok ortak duyguda buluşturuyor yazar okuyucuyu kitabın kahramanı ile.  Sonunda ise gerçeklerle, bildiği ama bilmezden geldiği gerçeklerle yüzleşiyor. Bu gerçekler onu başka bir gerçekle daha yüzleştiriyor,  yaklaşmakta olan savaştan kaçamayacağı gerçeği ile. 

alıntı

Gülün kokusunu yirmi yıl önce nasıl aldıysam şimdi de aynı şekilde alıyorum. Peki, benim kokum güllere aynı geliyor mu?

***

ÜÇ KÖŞELİ DÜNYA

Kitabın arka kapağından

Şehir hayatından uzaklaşan bir sanatçının dağlara doğru yaptığı yolculuk anlatılıyor. Soseki'nin  poetikasına dair belirgin izler taşıyan eser tam anlamıyla bir arayış hikayesi.Anlatıcı şiiri, resmi ve kendi benliğini arıyor.Sanatı ve hayatın özünü kavramaya çalışan yazar, Doğu ve Batı felsefelerini de romanda ustaca harmanlıyor.

Kitap hakkında

166 sayfa olan kitap şiirsel bir dile ve anlatıma sahip. Öyleki bunu taşımayan, hissettirmeyen tek cümlesi yok gibi. Doğu'nun naifliği ve zarafeti var cümlelerde. Bu hoşluğuna rağmen bir miktar zorlayıcı. En azından adapte olana kadar bende bıraktığı etki bu.(Benim okumaya başladığım zamanki enerjim de sebep olmuş olabilir) . Sonrasında ise doğru frekansı bulabildim.  Bazı betimlemelerde Balzac'a rakip olma niyeti mi var diye düşünmedim değil :) tabii ki pek mümkün değil ama betimlemeler uzadı ve uzadıkça kavraması zorlaştı. Neyse ki bu niyetinde de pek ısrarcı olmadı. Toparlayacak olursam genel okuyucuyu bir miktar sıkabilir ama kitabı sevdim ben :)

Örülen hikaye bir kenara kültüre dair birçok şey öğreniyorsunuz. Birçok sanatçıdan bahsediyor düşünce akışı sırasında , tabii bunları bilmemek bir miktar eksik bırakıyor ama araştırmacı bir ruhunuz varsa bu eksikliği kapatabilirsiniz. Her ne kadar sanat ağırlıklı olsa da reel dünyaya yansıması ve bakış açısı da var. Geniş bir perspektiften  sanatkâr bir bakışla , küçük bir hikayenin çevresinde düşünce denizinin içinde değerlendiriliyor yaşam. 

***

FARELER VE İNSANLAR

Kitabın arka kapağından

Fareler ve İnsanlar, birbirine zıt karakterdeki iki mevsimlik tarım işçisinin, zeki George Milton ile güçlü kuvvetli fakat saf yoldaşı Lennie Small'un öyküsünü anlatır. Küçük bir toprak satın alıp insanca bir hayat yaşamanın hayalini kuran bu ikilinin yolculuğunda dostluk ve dayanışma duygusu önemli bir yer tutar. Steinbeck bu destansı romanda insanın yalnızca insanla değil, doğayla ve toplumla kurduğu ilişkileri de konu eder.

Kitap hakkında

111 sayfadan oluşan kitabın dili yalın ve gerçekçi. Okuyucuyu daha ilk satırlarda kendi dünyasının içine alıyor, mekanın içine, karakterlerin yanına görünmez bir karakter olarak yerleştiriyor. İlk sayfalarda gidişatın nereye doğru evrileceği hususta kendini ele veriyor fakat verdiği ipucundan çok daha dramatik bir son ile  baş başa bırakıyor. Kendi topraklarına sahip olma hayali kuran George ve Lennie'nin kurduğu hayaller , bu hayallerini süsleme şekilleri, besledikleri umutlar bulaşıcı olma özelliklerini sadece kitaptaki karakterlere değil okuyucuya da aşılıyor. Umut etmenin , hayal kurmanın sahiden bulaşıcı bir şey olduğunu teyit ediyorsunuz yeniden. Bunun verdiği hoşluktan olsa gerek ilk sayfalarda öngördüğünüz sonu bile unutturuyor size. Siz de başlıyorsunuz onlara dair hayal kurmaya. MEB 100 temel eser ibaresi taşıyan kitap okunmaya değer kesinlikle.